Dymy [eKönyv: epub, mobi]

Eliza OrzeszkowaPolska pisarka nurtu pozytywizmu znana pod nazwiskiem mê¿a, Piotra Orzeszko, nazwisko rodowe: Korwin-Paw³owska. Publikowa³a pod pseudonimami: E.O., B±k, Wa-Lit-No, Li...ka, Gabriela, Litwinka. Pierwszymi jej tekstami by³y powie¶ci tendencyjne (Marta 1873); cele swojej wczesnej twórczo¶ci przedstawi³a w rozprawach: Kilka uwag nad powie¶ci± (1866) i Listy o literaturze (1873). Drugim etapem pisarskim Orzeszkowej by³ realizm (Nad Niemnem), oscyluj±cy niekiedy w kierunku naturalizmu (Dziurdziowie). Teoretycznoliterackie opracowanie za³o¿eñ powie¶ci realistycznej znalaz³o siê w rozprawie O powie¶ciach T.T. Je¿a z rzutem oka na powie¶æ w ogóle (1879). Pó¼ne utwory nosz± cechy prozy modernistycznej (tom Gloria victis). Najs³ynniejsza powie¶æ Orzeszkowej, Nad Niemnem, dotyczy tematu to¿samo¶ci narodowej, bêd±c jednocze¶nie uczczeniem powstania styczniowego, w którym autorka czynnie bra³a udzia³. Samo powstanie by³o bardzo wa¿n± czê¶ci± jej ¿ycia - w swoim domu ukrywa³a ostatniego dyktatora tego zrywu narodowego, Romualda Traugutta, osobi¶cie te¿ organizowa³a zaopatrzenie i pomoc lekarsk± dla powstañców. Pisarka utrzymywa³a ¶cis³e kontakty ze ¶rodowiskiem literackim: M. Konopnicka by³a jej blisk± przyjació³k± jeszcze z pensji; o¿ywiona korespondencja ³±czy³a Orzeszkow± z L. Méyetem i Z. Mi³kowskim; by³a zwi±zana z tygodnikiem Bluszcz. Nominowana do Nagrody Nobla w 1905 r., przegra³a jednak z H. Sienkiewiczem. Twierdzi³a, ¿e literatura powinna odpowiadaæ za los spo³eczeñstwa. Ur. 6 czerwca 1841 r. w Mi³kowszczy¼nieZm. 18 maja 1910 r. w GrodnieNajwa¿niejsze dzie³a: Nad Niemnem (1888), Cham (1888), Meir Ezofowicz (1878), Gloria victis (1910), Dobra pani (1873), A...B...C... (1873), Niziny (1885), Dziurdziowie (1885)